Kur'ân Harfleri - قرآن حرفلرى

Markus Hattstein ve Peter Delius editörlüğünde hazırlanan "İslam Sanatı ve Mimarisi" adlı kitaptaki Dr.Elke Niewöhner-Eberhard* imzalı makaledir.

Hattın İslam sanatında çok özel bir yeri vardır; çünkü Kuran vahyine iki açıdan sıkı sıkıya bağlıdır. Birinci, Kuran suretine bürünmüş Allah’ın kelamı, Peygamber Muhammed’e aslında sözlü olarak iletilen, ama daha sonra sahabelerince yazıya dökülen ve yazılı olarak dağıtılan ilahi vahyin benzersiz delilini temsil eder. İkincisi, bizzat Kuran bu vahyi Allah katında “lekesiz kâğıt tabakaları” üstünde korunan, “güzel” , “emsalsiz” ve “zarif orantılı yazı” olarak tarif eder.

Bu sözler günümüze kadar bütün Kuran nüshası yazıcılarına sanatlarında ilahi kelamın semavi güzelliğini rehber almalarını sağlayan bir ilham kaynağı olmuş ve hat sanatını icra etmeleri için bir şevk sağlamıştır. Bu şevki Batı dünyasında dinsel ve dindışı resmin yanı sıra heykel ve müziği doğuran güçlerle karşılaşmak mümkündür.

Geleneğin temasını ve dokusunu alıp, dijital ortamda hat sanatını baştan oluşturan, çağdaşın sadeliği ile geçmişin süsünü birleştiren, harflerin kıvrımlarıyla neşenin olsun kasvetin olsun hayatın tüm yönlerinin nüanslarını ahenkle dans ettiren Bağdatlı bir üstâd, Malik Anas ile söyleşi.

Hat sanatına olan ilginiz ne zaman ve nasıl başladı? Bu aşkın hikâyesi nasıl başlıyor?

Çocukluğumdan hatırladığım binlerce kitabın arasında büyüdüğüm! Ailem Irak’taki en eski kitapçılardan birinin, 1936’da kurulmuş el-Muthanna Kütüphanesi’nin, sahibidirler ve doğal olarak ben de eski kitaplar ve hat ile içiçe büyüdüm. Neredeyse her kitabın kapağı veya girizgâhı hat ve kompozisyon açısından bir sanat eseri gibiydi; öyle ki kitapların adlarını kapaklarının tasarımından, kapaklardaki yazıda kullanılan hat türünden yola çıkarak hâlâ hatırlayabiliyorum. Nitekim 15 yaşlarında hat yoğun olarak ilgimi çekti ve farklı tarzlar arasındaki farkları öğrenmeye başladım... hatta resmen başlamam böyle olmuştur.

Seyyid Abdullah, Hafız Osman’ın talebelerinden ünlü bir hattattı. Zamanın ileri gelenlerinden bir zatın sorması üzerine, hocası Hafız Osman’ın, Seyyid Abdullah’ı göstererek:  “Seyyid Çelebi budur. Benden güzel yazar.” dediği dillerde dolaşmıştır.

Bu cevap üzerine orada bulunan Seyyid Abdullah: “Utancımdan neredeyse kalem gibi ikiye bölünecektim.” demiştir. Çünkü Hafız Osman o zamana kadar böyle bir söz söylememiştir.  Seyyid Abdullah’ın gerçekten büyük bir hattat olduğunu devrin padişahı Sultan III. Ahmed’in kendisine göstermiş olduğu yakınlık ve sevgiden de anlamak mümkündür. Bu sebeple hattatımız padişahın isteği üzerine bir Kur’an-ı Kerim yazmış olup, gerek tezhibi ve gerekse cildiyle sanat şaheserlerimiz arasında yer almıştır.

30 farklı formda hilye çalışmasına imza atarak şimdiden alanında özgün bir konum elde eden ve günümüz hat sanatının önde gelen isimlerinden olan Ali Hüsrevoğlu, bu nefis çalışması Miraç Hilyesi'ni kandil dolayısıyla Sonpeygamber.info okurlarıyla paylaştı.

Eser tasarım ve konsepti itibariyle hat sanatı tarihinde bir "ilk" olma özelliği taşıyor. Hilye tasarımlarının yanında yeni ve özgün tarzda çok sayıda konsept tasarımı ve uygulaması bulunan sanatçının eserlerinden oluşan bir seçkiyi ve kendisiyle yaptığımız söyleşiyi de ayrıca önümüzdeki haftalarda sitenizde bulabilecek, eserler hakkında daha detaylı bilgi edinebileceksiniz. Miraç Hilyesi'nin tasarım ve konsepti hakkında detaylı bilgi ise eserin hemen altında.